Doe je schoenen maar uit, want we gaan naar buiten. Met deze verrassende uitnodiging begint Rowin Snijders (alias Le Compostier) de tweede workshop van het Groene Leven Lab! Vandaag is alles omgedraaid. Het thema is namelijk: de bodem onder onze voeten.

Deze omgekeerde blik is niet vanzelfsprekend. We doen meer onderzoek naar de sterren, dan naar de bodem, aldus Rowin. Terwijl we met onze blote voeten op de betegelde inrit staan, legt hij uit dat de aarde oorspronkelijk ook zo aanvoelde: als een bodem van keihard gesteente. Tegenwoordig heeft de aarde als enige planeet een vruchtbare huid vol leven. Onze bodem is bijzonder en kostbaar!

Bodem : mens

Dankzij kleine organismen die ooit begonnen te snoepen van de rotsbodem, kon een steeds vruchtbaarder aardkorst ontstaan, met organismen die zich verder ontwikkelden. Les één van Rowin: hoe complexer de organismen in de bodem, hoe complexer de organismen op de bodem. Daarom is het zo belangrijk om de aarde te voeden. De gezondheid van grond, plant en mens houdt rechtstreeks met elkaar verband. Op dit moment gebruiken we de aarde vooral om er snel zoveel mogelijk uit te halen, zonder iets terug te geven.

Composteerkampioen

Zo belanden we bij het belang van compost. En stelt Rowin ons voor aan de hoofdrolspeler in deze workshop: de worm. Er zijn verschillende vormen van compostering, maar de worm blijkt de maker van de meest exquise compost, ook wel ‘zwart goud’ genoemd. Wormen associëren we vooral met de dood, vandaar dat we er niet zo graag bij stil staan. Vandaag ontdoen wij dit onderaardse beestje van zijn onpopulaire imago. Er zijn weinig andere wezens die continu werken aan het verbeteren van onze omgeving. Rowin: als je wat tijd met ze doorbrengt, blijken ze heel slim!

Wormenkenner

Zelf heeft hij de wormen leren kennen en waarderen door zijn ‘community composting’ projecten. Sinds 2,5 jaar ontwikkelt hij als Le Compostier houten wormenhotels bij het Green Living Lab voor restaurants en stadsbuurten. Zo zorgen buurtbewoners en wormen samen zorgen voor compost ter vergroening en ‘urban farming’. Vandaag bouwen wij onze eigen wormenhotels met behulp van gerecyclede mayonaise emmers. Eerst stelt Rowin ons met de nodige instructies gerust: wormen blijken makkelijke gasten. Ze willen vooral met rust gelaten worden en één keer in de week een maaltijd van groenteafval is meer dan genoeg.

Blik op de basis

Het GLL biedt met deze workshops over zaden en bodem een kijkje achter de schermen van onze voedselvoorziening. De kennis die de moderne stadsmens nodig heeft om voedsel te vergaren, beperkt zich tot de openingstijden van Albert Heijn! De weg van zaadje naar glorieuze groente in het schap voltrekt zich volledig buiten ons zicht.

Vandaag huiver ik bij de video waarin een Indiase boer de blauwe korrels laat zien die hij over het land strooit. Ik glimlach bij de boer die ons trots een handvol gezonde aarde toont, het resultaat van traditionele Indiase landbouwtechnieken. Ik leer dat we in de haastige moderne landbouw met ploegen het bodemleven verstoren. Wormen en schimmelketens worden in mootjes gehakt, aardlagen raken door de war. Dat maakt het ecosysteem vatbaarder voor plagen, wat we dan weer oplossen met pesticiden en mest. Gevolg: verlies van biodiversiteit, erosie en zelfs klimaatverandering.
(video Living soil – 17 min.)

Handvol leven

Dan is het tijd voor het ontvangen van mijn nieuwe gasten. Rowin staat klaar met een flinke schep aarde vol wormen. Uitnodigend houd ik de gouden Calvé emmer omhoog, zorgzaam bekleed met laagjes karton, aarde, compost, zaagsel, groenteafval en bladeren. Hij vraagt mij het hotel neer te zetten, ter kennismaking moet ik mijn nieuwe huisgenoten zelf vasthouden.

Daar sta ik met twee handen vol leven en een stralend gezicht, alsof ik de schepping zelf vasthoud.

Met een gloednieuw wormenhotel schommelend aan mijn stuur fiets ik de stad door, hopend dat mijn nieuwe vriendjes niet misselijk worden.

Copyright foto’s: Green Living Lab